Trong kỷ nguyên số hóa toàn cầu và tại Việt Nam, không gian mạng đã trở thành một môi trường song hành, mang lại vô vàn cơ hội học tập, kết nối, nhưng cũng tiềm ẩn những mối đe dọa ngày càng tinh vi từ tội phạm mạng. Đáng báo động, trẻ em và thanh thiếu niên, với tâm lý chưa hoàn thiện và kỹ năng số còn hạn chế, đang trở thành mục tiêu hàng đầu của các chiêu trò lừa đảo, thao túng và “bắt cóc trực tuyến”.
Theo thống kê từ giữa năm 2024 đến tháng 8 năm 2025, trên cả nước đã ghi nhận khoảng 50 vụ việc trẻ em và thanh thiếu niên bị lừa đảo, dụ dỗ, thao túng hoặc “bắt cóc trực tuyến”. Đáng chú ý, 100% nạn nhân thuộc nhóm tuổi từ 18 - 22 tuổi, đây là độ tuổi bắt đầu tiếp xúc và độc lập hơn trong môi trường mạng, nhưng vẫn còn thiếu kinh nghiệm và nhận thức đầy đủ về rủi ro.
Thủ đoạn của tội phạm vô cùng tinh vi, chủ yếu sử dụng công nghệ để khống chế tâm lý nạn nhân. Kẻ xấu thường ép buộc nạn nhân cắt đứt mọi liên lạc với gia đình, người thân, biến họ thành những “tù nhân tinh thần” và tiến hành “tự cô lập”. Mục đích cuối cùng là tống tiền hoặc nghiêm trọng hơn là buôn người. Sự nguy hiểm nằm ở chỗ, nạn nhân rơi vào trạng thái tâm lý sợ hãi, xấu hổ nên không chia sẻ, không báo với gia đình, nhà trường hay cơ quan chức năng.
Nguyên nhân cho thấy, phần lớn các vụ việc đều xuất phát từ những lỗ hổng mang tính xã hội: Thiếu nhận thức đầy đủ về rủi ro trực tuyến ở thanh thiếu niên; thiếu sót trong nhận thức kỹ năng số để nhận diện phương thức, thủ đoạn tinh vi của tội phạm. Đây là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ cho toàn xã hội về trách nhiệm bảo vệ thế hệ trẻ trong không gian mạng.
Tại tỉnh Lâm Đồng, từ đầu năm 2025 đến nay, Công an tỉnh đã tiếp nhận một số vụ việc trẻ em, thanh thiếu niên bị lừa đảo và “bắt cóc Online”. Tình hình càng trở nên phức tạp hơn với sự gia tăng của tình trạng lợi dụng không gian mạng để xâm hại tình dục trẻ em và ép buộc thanh thiếu niên tham gia thực hiện các hành động khiêu dâm trên các ứng dụng trực tuyến. Bên cạnh đó, sau khi triển khai sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp, quy mô dân số trẻ của tỉnh Lâm Đồng tăng mạnh, kéo theo nguy cơ dễ phát sinh tình hình phức tạp liên quan đến trẻ em trên không gian mạng. Điều này đặt ra một yêu cầu cấp thiết phải huy động sức mạnh của cả cộng đồng và đẩy mạnh truyền thông nhằm nâng cao nhận thức xã hội về an toàn trực tuyến; trang bị những kỹ năng cần thiết để nhận diện, phòng tránh và phản ứng an toàn cho thanh thiếu niên, phụ huynh, giáo viên và toàn xã hội.
Cuộc thi trắc nghiệm “Tìm hiểu về phòng, chống lừa đảo trực tuyến trên không gian mạng tại địa bàn tỉnh Lâm Đồng”
Trước tình hình nghiêm trọng trên và hưởng ứng Công ước Hà Nội, Công an tỉnh Lâm Đồng đã chính thức phát động Chiến dịch truyền thông “Không một mình - Cùng nhau an toàn trực tuyến” nhằm chủ động phòng ngừa, ngăn chặn các nguy cơ, đặc biệt là tình trạng “bắt cóc trực tuyến” trên địa bàn tỉnh.
Nhằm tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, Công an tỉnh huy động toàn thể cán bộ, chiến sĩ tiến hành thay khung hình (frame avatar) “Không một mình - Cùng nhau an toàn trực tuyến” trên các tài khoản mạng xã hội (Facebook, Zalo, Tiktok...), vận động thân nhân, gia đình, bạn bè, người có ảnh hưởng (KOL), quản trị viên hội/nhóm/trang cộng đồng tại địa phương tham gia thay khung hình và đăng tải hình ảnh, video ngắn, tin bài tuyên truyền nâng cao nhận thức về nguy cơ dụ dỗ, thao túng, lừa đảo, “bắt cóc”, buôn người qua không gian mạng nhắm vào trẻ em, thanh thiếu niên. Đồng thời, phối hợp với các cơ sở giáo dục tổ chức hơn 40 buổi tuyên truyền trực tiếp cho hơn 38.000 học sinh, sinh viên, giúp các em nâng cao nhận thức về các thủ đoạn nguy hiểm trên không gian mạng; giới thiệu Tổng đài Quốc gia Bảo vệ trẻ em trực tuyến - 111, đường dây nóng Công an tỉnh: 0693.449.407 (Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao) là kênh tiếp nhận thông tin, hỗ trợ các vấn đề liên quan đến trẻ em trực tuyến 24/7.
Để Chiến dịch đạt hiệu quả cao hơn, tạo hiệu ứng đậm nét và thu hút sự quan tâm của đông đảo cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân, Công an tỉnh Lâm Đồng sẽ chủ trì tổ chức chuỗi Workshop “Hành trang số an toàn” tại 06 cơ sở giáo dục diễn ra từ cuối tháng 11 đến giữa tháng 12/2025; kết hợp Cuộc thi trắc nghiệm “Tìm hiểu về phòng, chống lừa đảo trực tuyến trên không gian mạng tại địa bàn tỉnh Lâm Đồng”. Đây là chuỗi chương trình tuyên truyền, tương tác trực tiếp nhằm trang bị kiến thức và kỹ năng bảo vệ trẻ em, học sinh, sinh viên trước các nguy cơ lừa đảo, “bắt cóc Online” và xâm hại trên không gian mạng.
Chương trình thiết kế theo hướng tương tác - trải nghiệm - phân tích tình huống, giúp người tham gia có thể ghi nhớ và áp dụng ngay. Các hoạt động chính gồm: tham quan khu trưng bày về an toàn số, báo cáo chuyên đề từ lực lượng chuyên môn, hướng dẫn kỹ năng nhận diện lừa đảo trực tuyến, phân tích các vụ việc thực tế đã xảy ra, hỏi - đáp trực tiếp giữa học sinh và báo cáo viên, minigame tương tác để khắc sâu kiến thức. Thông qua đó, thông điệp “Không một mình - Cùng nhau an toàn trực tuyến” được truyền tải rõ nét tới từng học sinh, từng lớp học và từng gia đình.
Trong thời đại số, trẻ em và thanh thiếu niên không thể đứng ngoài Internet, nhưng cũng không thể một mình đối diện với các cạm bẫy trực tuyến. Chiến dịch “Không một mình - Cùng nhau an toàn trực tuyến” tại Lâm Đồng là minh chứng rõ ràng cho sự vào cuộc mạnh mẽ của lực lượng Công an cùng các tổ chức xã hội trong việc xây dựng một môi trường số an toàn, lành mạnh. Bảo vệ trẻ em trước tội phạm mạng không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng chức năng, mà còn là trách nhiệm của mỗi gia đình, nhà trường, nền tảng mạng xã hội và toàn cộng đồng. Chỉ khi cùng nắm tay nhau, chúng ta mới có thể tạo ra một không gian mạng nơi trẻ em được lắng nghe, được bảo vệ và phát triển một cách an toàn./.
Thúy Ngà