Phòng, chống dịch bệnh động vật là một bộ phận không tách rời trong tổng thể chiến lược bảo vệ sức khỏe Nhân dân, bảo đảm an ninh lương thực, an toàn thực phẩm, ổn định xã hội và phát triển bền vững kinh tế nông nghiệp. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, dịch bệnh xuyên biên giới, cạnh tranh thương mại nông sản ngày càng gay gắt, khu vực Tây Nguyên nói chung và tỉnh Lâm Đồng nói riêng đứng trước yêu cầu mới về kiểm soát dịch bệnh theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế, tiến tới xây dựng chuỗi giá trị nông nghiệp sạch, an toàn, phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
Ngày 21/11/2025, UBND tỉnh Lâm Đồng đã ban hành Kế hoạch số 7601/KH-UBND về “Phòng, chống dịch bệnh động vật giai đoạn 2026–2030” thể hiện quan điểm nhất quán, xuyên suốt, lấy phòng bệnh là chính, trong đó tiêm vắc xin, quan trắc môi trường, giám sát dịch tễ và xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh là giải pháp then chốt; kết hợp chặt chẽ giữa phòng ngừa chủ động với ứng phó khẩn cấp, kiểm soát rủi ro và khắc phục hậu quả.
Ảnh: Báo và Phát Thanh, Truyền Hình Lâm Đồng
Từ yêu cầu thực tiễn đến định hướng chiến lược
Trong hơn 03 năm gần đây, dịch bệnh trên gia súc, gia cầm và thủy sản có xu hướng diễn biến phức tạp, xuất hiện các bệnh mới nổi, có khả năng lây lan nhanh, gây thiệt hại lớn về kinh tế như: cúm gia cầm, viêm da nổi cục, dịch tả lợn Châu Phi, bệnh dại, bệnh đốm trắng trên tôm...
Trong điều kiện chăn nuôi nhỏ lẻ còn phổ biến, liên kết chuỗi chưa đồng bộ, năng lực thú y cơ sở chưa tương xứng và ý thức phòng bệnh chưa đồng đều, thì kế hoạch phòng, chống dịch bệnh giai đoạn 2026-2030 không chỉ đáp ứng yêu cầu trước mắt mà còn thể hiện tầm nhìn chủ động, dài hạn, có cơ sở lý luận – pháp lý – khoa học vững chắc, gắn với hệ thống văn bản của Quốc hội, Chính phủ và các Chương trình quốc gia. Đây là bước cụ thể hóa chủ trương phát triển nông nghiệp xanh, an toàn, tuần hoàn, hữu cơ và chuyển đổi mô hình tăng trưởng của tỉnh.
Các mục tiêu của tỉnh đề ra đến năm 2030 thể hiện sự cụ thể, định lượng và có tính cam kết chính trị cao: trên 90% địa bàn không có bệnh Lở mồm long móng và viêm da nổi cục; tiêm vắc xin đạt trên 80–90% tổng đàn theo từng loại bệnh; quản lý trên 80% tổng đàn chó, mèo; duy trì ít nhất 150 cơ sở an toàn dịch bệnh động vật trên cạn; xây dựng ít nhất 50 cơ sở giống và nuôi thủy sản an toàn dịch bệnh.
Đặc biệt, mục tiêu xây dựng vùng an toàn dịch bệnh có ý nghĩa đột phá: nâng vị thế sản phẩm chăn nuôi Lâm Đồng, đáp ứng tiêu chuẩn SPS, OIE, FAO, mở rộng cửa vào các thị trường có yêu cầu cao. Đây là hướng đi chiến lược để chuyển từ tư duy bị động sang tư duy quản trị rủi ro, coi phòng bệnh là nhiệm vụ kinh tế – chính trị – xã hội lâu dài.
Đồng bộ các nhóm nhiệm vụ – giải pháp, theo hướng quản trị hiện đại, khoa học, công nghệ
Kế hoạch đã xác định hệ thống giải pháp toàn diện, trong đó nổi bật: Chủ động truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng, coi người dân là chủ thể phòng bệnh, truyền thông theo hướng “dễ nhớ – dễ hiểu – dễ làm – dễ lan tỏa”.
Tăng cường giám sát dịch tễ, cảnh báo sớm, lấy mẫu xét nghiệm chủ động, tiến tới dự báo dịch bệnh; chuyển từ “phản ứng bị động” sang “giám sát chủ động”. Quản lý tiêm phòng khoa học, chặt chẽ, đúng đối tượng, đúng kỹ thuật, cơ chế hỗ trợ phù hợp, giảm gánh nặng cho hộ chăn nuôi nhỏ. Kiểm dịch, kiểm soát giết mổ và kiểm tra vệ sinh thú y, hướng tới xóa bỏ giết mổ tự phát, chợ tạm mất vệ sinh. Quan trắc – cảnh báo – giám sát môi trường thủy sản, đưa khoa học – công nghệ vào quản trị rủi ro. Phát triển các cơ sở an toàn dịch bệnh, thúc đẩy kinh tế trang trại, kinh tế tuần hoàn, nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm.
Chuyển đổi số trong quản lý đàn vật nuôi, cơ sở dữ liệu thống nhất toàn tỉnh, cung cấp cảnh báo sớm theo thời gian thực. Đó là hệ giải pháp mang tính tích hợp đa ngành, đa chiều và liên cơ chế.
Hệ thống thú y được xác định là lực lượng tuyến đầu, giữ vai trò trọng yếu, củng cố tổ chức mạng lưới thú y đến tận cơ sở; đào tạo – bồi dưỡng – tập huấn thường xuyên; chuẩn hóa chuyên môn chẩn đoán – xét nghiệm – điều tra ổ dịch; hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành Nông nghiệp – Y tế – Tài chính – Công Thương – Công an – Mặt trận Tổ quốc. Đó không chỉ là yêu cầu chuyên môn, mà còn là yêu cầu chính trị, nhằm bảo đảm năng lực quản trị nhà nước về phòng, chống dịch bệnh.
Kỳ vọng tạo chuyển biến mạnh mẽ trong giai đoạn 2026–2030
Việc triển khai đồng bộ, quyết liệt kế hoạch phòng, chống dịch bệnh động vật sẽ tạo tác động lan tỏa sâu rộng, bảo đảm an toàn dịch tễ cho ngành chăn nuôi – thủy sản; kiểm soát nguy cơ dịch bệnh lây sang người; ổn định sản xuất, bảo vệ thu nhập cho nông dân; tạo “nền sinh thái an toàn thực phẩm” cho toàn xã hội; nâng cao vị thế, năng lực cạnh tranh của nông nghiệp Lâm Đồng; mở rộng cơ hội xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi; đóng góp thực chất vào mục tiêu “phát triển bền vững, hiện đại, an toàn, hiệu quả”.
Khi triển khai thành công, Lâm Đồng sẽ trở thành một trong những địa phương tiêu biểu của cả nước về quản lý dịch bệnh động vật theo tiêu chuẩn cao, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ sức khỏe cộng đồng và bảo đảm an sinh xã hội.
Kế hoạch phòng, chống dịch bệnh động vật giai đoạn 2026-2030 của tỉnh Lâm Đồng không chỉ là nhiệm vụ quản lý hành chính thường xuyên, mà mang ý nghĩa chiến lược lâu dài, thể hiện tinh thần chủ động, tầm nhìn vượt trước, quyết tâm chính trị cao của cả hệ thống chính quyền.
Đây là nền tảng quan trọng để bảo vệ thành quả phát triển, khơi thông nguồn lực mới, đưa chăn nuôi – thủy sản Lâm Đồng phát triển nhanh, bền vững, an toàn, hiện đại; góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh đến năm 2030 và những năm tiếp theo.
* Hoàng Khôi