Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, thủy sản đã trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm cho hàng triệu lao động, đặc biệt là ở các địa phương ven biển. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó, tình trạng khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) vẫn diễn ra phức tạp, ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín quốc gia và mục tiêu phát triển bền vững.
Ảnh minh họa
Thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lâm Đồng ban hành Chỉ thị số 04-CT/TU, ngày 3/10/2025 về việc tăng cường lãnh đạo công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định và phát triển bền vững ngành thủy sản trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng với nhiệm vụ trọng tâm, then chốt các cấp ủy, chính quyền, lực lượng chức năng các địa phương ven biển tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống khai thác IUU với tinh thần “kiên quyết, kiên trì, hiệu quả”, phấn đấu sớm gỡ bỏ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu (EC), phát triển ngành thủy sản bền vững và hội nhập quốc tế, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo Việt Nam.
Thời gian qua, với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của các cấp ủy, chính quyền, cùng với sự đồng hành của lực lượng kiểm ngư, biên phòng, hải quân và các cơ quan chuyên trách ngành thủy sản giữ ổn định, gắn với chế biến, tạo ra giá trị gia tăng; tổng diện tích nuôi trồng ước đạt 6.694 ha với các đối tượng chủ yếu là các loài cá nước ngọt, lợ truyền thống, cá nước lạnh (cá tầm) 107 ha, tôm 725 ha. Triển khai đồng bộ hiệu quả các nhiệm vụ giải pháp về chống khai thác hải sản bất hợp pháp IUU; công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật được tăng cường, giúp nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân; hoạt động giám sát, quản lý tàu cá được đẩy mạnh; tỷ lệ tàu cá lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) tăng lên đáng kể; tình trạng khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài giảm mạnh. Các chính sách hỗ trợ ngư dân khai thác hải sản xa bờ được triển khai có hiệu quả; các mô hình tổ, đội khai thác xa bờ được duy trì và mở rộng; các đội tàu xa bờ tiếp tục được phát triển theo hướng hiện đại, bảo đảm hoạt động khai thác trên các vùng biển xa. Các địa phương đã ban hành quy chế phối hợp liên ngành, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc. Các lực lượng chuyên trách tăng cường tuần tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Đây là những tín hiệu đáng mừng, thể hiện rõ quyết tâm chính trị của các cấp trong việc thực hiện Chỉ thị 32-CT/TW của Ban Bí thư và các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Bên cạnh kết quả đạt được, công tác chống khai thác IUU vẫn còn một số hạn chế cần sớm được khắc phục. Một bộ phận ngư dân chưa nhận thức đầy đủ về tính chất, mức độ nguy hại của hành vi khai thác bất hợp pháp; còn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; việc xử lý vi phạm IUU ở một số nơi chưa đủ mạnh chưa đủ sức răn đe. Nguyên nhân của những tồn tại này do một bộ phận cấp ủy, chính quyền địa phương, cơ quan chức năng chưa thực sự quyết liệt, chưa xem đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, cấp bách; việc phối hợp giữa các ngành, lực lượng chức năng chưa thật chặt chẽ; lợi ích kinh tế trước mắt vẫn khiến một bộ phận ngư dân bất chấp quy định pháp luật. Nếu không kịp thời khắc phục những tồn tại, hạn chế trên sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến tiến trình gỡ bỏ “Thẻ vàng” IUU và nỗ lực hội nhập quốc tế của Việt Nam.
Ảnh minh họa
Ban Thường vụ Tỉnh ủy yêu cầu các cấp ủy, chính quyền, các ban ngành, đoàn thể tập trung triển khai các nhiệm vụ trọng tâm. Một là, tiếp tục quán triệt và triển khai nghiêm túc chỉ đạo của Trung ương về chống khai thác IUU; coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, cấp bách có ý nghĩa lâu dài gắn phát triển bền vững ngành thủy sản với bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Hai là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong Nhân dân, đặc biệt là ngư dân vùng ven biển, để họ hiểu rõ tác hại của hành vi khai thác bất hợp pháp, các hình thức xử phạt vi phạm từ đó tự giác chấp hành quy định.
Ba là, siết chặt quản lý, kiểm soát tàu cá tập trung triển khai đăng ký, đăng kiểm, cấp phép khai thác, lắp đặt VMS; giám sát chặt chẽ hành trình tàu cá; kịp thời phát hiện, xử lý tàu mất kết nối, tàu vi phạm vùng biển nước ngoài với tinh thần nếu xã, phường ven biển và đặc khu để tàu cá trên địa bàn vi phạm khai thác bất hợp pháp bị nước ngoài bắt giữ thì người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cấp xã, lực lượng chức năng liên quan phải chịu trách nhiệm trước Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh.
Bốn là, tăng cường kiểm tra, kiểm soát tàu ra vào cảng, truy xuất nguồn gốc thủy sản; kiên quyết không cho xuất bến các tàu không đủ điều kiện hoạt động; truy xuất nguồn gốc thủy sản theo quy định; xử lý nghiêm các tàu cá vi phạm quy định về giám sát hành trình, vượt ranh giới vùng khai thác thủy sản trên biển.
Năm là, phát huy vai trò phối hợp của các lực lượng chức năng trong kiểm soát, ngăn chặn và xử lý vi phạm, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật; tránh để các vụ việc vi phạm tồn đọng kéo dài ảnh hưởng đến hiệu quả hiệu lực thực thi pháp luật. Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai hiệu quả các chính sách phát triển ngành thủy sản, chú trọng công tác bảo tồn, bảo vệ, phục hồi, tái tạo nguồn lợi thủy sản gắn với bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Để các nhiệm vụ trọng tâm trên sớm đi vào thực tiễn của đời sống rất cần sự vào cuộc quyết liệt, tiên phong của đội ngũ cán bộ, đảng viên ở cơ sở. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cơ sở, phải là hạt nhân nêu gương, là trung tâm đoàn kết, vận động Nhân dân cùng chấp hành nghiêm pháp luật, không để xảy ra vi phạm IUU. Các chi bộ, tổ chức cơ sở đảng ở ven biển cần thường xuyên sinh hoạt chuyên đề, kiểm điểm, đánh giá kết quả thực hiện công tác chống IUU; gắn trách nhiệm cá nhân người đứng đầu với kết quả thực hiện Chỉ thị, kế hoạch tại địa bàn phụ trách. Đồng thời, tiếp tục phát huy vai trò của các tổ chức chính trị xã hội tại địa phương trong việc khơi dậy tinh thần yêu nước, ý thức bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc trên biển, gìn giữ nguồn lợi thủy sản cho thế hệ tương lai.
Hồng Nhung