Biển cả không chỉ là nguồn sinh kế dồi dào, mà còn là tuyến đầu thiêng liêng của Tổ quốc. Trong hành trình bám biển mưu sinh, những người ngư dân Việt Nam không chỉ đối mặt với sóng gió, mà còn cần trang bị kiến thức pháp luật vững vàng để có thể bảo vệ bản thân, phương tiện và góp phần giữ gìn chủ quyền biển đảo. Nhận thức sâu sắc điều đó, Chương trình công tác dân vận “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” do Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam phối hợp với Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Bình Thuận (nay là Tỉnh uỷ Lâm Đồng) triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh đã trở thành điểm tựa vững chắc, mang lại những lợi ích thiết thực và cụ thể cho bà con ngư dân tại các vùng biển của Tổ quốc.
Lãnh đạo BTL Vùng CSB 3 và Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh uỷ trao cờ Tổ quốc và các phần quà cho người dân lao động biển
Chương trình công tác dân vận “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” đã trang bị kiến thức pháp luật, giúp ngư dân vững vàng nơi đầu sóng. Một trong những lợi ích cốt lõi và trực tiếp nhất mà Chương trình mang lại là việc trang bị kiến thức pháp luật về biển, đảo. Trước đây, nhiều ngư dân còn mơ hồ về các quy định liên quan đến vùng biển, ranh giới, quyền và nghĩa vụ khi khai thác hải sản trên các vùng biển, đặc biệt là các quy định quốc tế. Sự thiếu hiểu biết này đôi khi dẫn đến những vi phạm không mong muốn, gây ảnh hưởng đến hoạt động khai thác, thậm chí có thể gây ra những hệ lụy phức tạp về đối ngoại và an ninh. Chương trình “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” đã khắc phục triệt để vấn đề này thông qua các buổi tuyên truyền, phổ biến pháp luật bài bản và sinh động. Các chiến sĩ Cảnh sát biển, với sự am hiểu sâu sắc về pháp luật Việt Nam và quốc tế về biển đã phối hợp với địa phương ven biển trực tiếp đến các làng chài, các cảng cá, các điểm tập kết ngư cụ để tuyên truyền Luật Cảnh sát biển Việt Nam nói về quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng Cảnh sát biển, cũng như quyền và nghĩa vụ của công dân khi hoạt động trên biển; Luật Biển Việt Nam và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 đã giải thích rõ ràng về các vùng biển (lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa), quy định về tự do hàng hải, quyền đánh bắt hợp pháp; Luật Thủy sản và các quy định chống khai thác IUU (Khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định) và đây cũng là nội dung trọng tâm trong những năm gần đây mà Chương trình tập trung tuyên truyền. Bên cạnh việc tìm hiểm về pháp luật, bà con ngư dân còn được hướng dẫn chi tiết về cách ghi nhật ký khai thác, sử dụng thiết bị giám sát hành trình (VMS), xin giấy phép khai thác và các quy định về khai thác có trách nhiệm để không bị đưa vào danh sách tàu cá vi phạm IUU, bảo vệ uy tín thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế; Quy định về phòng chống cháy nổ, an toàn lao động trên tàu cá đã cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết để phòng ngừa và xử lý các tình huống nguy hiểm, giảm thiểu rủi ro tai nạn lao động trên biển.
Các lực lượng tuyên truyền pháp luật, phát tờ rơi cho ngư dân
Không chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền miệng, các chiến sĩ Cảnh sát biển còn sử dụng nhiều hình thức trực quan sinh động như tờ rơi, pa-nô áp phích có hình ảnh minh họa, chiếu phim, tổ chức các buổi hỏi đáp, thảo luận, thậm chí còn tổ chức các phiên tòa giả định để bà con dễ hình dung và ghi nhớ. Nhờ đó, kiến thức pháp luật đã đi vào cuộc sống, giúp ngư dân tự tin hơn khi ra khơi, biết mình thuộc về vùng biển nào, được làm gì và không được làm gì, tránh xa các hành vi vi phạm pháp luật một cách vô tình hoặc hữu ý.
Chương trình còn tăng cường an ninh, an toàn và hỗ trợ ngư dân khi gặp nạn. Hoạt động tuần tra, kiểm soát và thực thi pháp luật trên biển của lực lượng Cảnh sát biển, song hành với công tác dân vận, đã góp phần tăng cường an ninh, an toàn cho hoạt động khai thác hải sản. Sự hiện diện thường xuyên của các tàu Cảnh sát biển ở các ngư trường trọng điểm, các khu vực nhạy cảm không chỉ là biểu tượng của chủ quyền mà còn là lá chắn bảo vệ ngư dân khỏi các mối đe dọa từ nhiều phía; từ đó đã ngăn chặn và xử lý các hành vi xâm phạm trái phép. Lực lượng Cảnh sát biển kiên quyết xử lý các tàu thuyền nước ngoài có hành vi vi phạm chủ quyền, xâm phạm vùng biển Việt Nam, đảm bảo ngư dân Việt Nam được khai thác trong vùng biển hợp pháp của mình mà không bị sách nhiễu, đe dọa. Thông qua hoạt động tuần tra, Cảnh sát biển còn hỗ trợ và cứu nạn ngư dân kịp thời, đây là một trong những hoạt động mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc nhất. Khi tàu cá của ngư dân gặp nạn trên biển do thời tiết xấu, hỏng máy, bão tố, va chạm... Lực lượng Cảnh sát biển luôn là lực lượng đi đầu trong công tác tìm kiếm cứu nạn; xây dựng các kịch bản ứng phó, thiết lập kênh liên lạc khẩn cấp, đảm bảo thông tin được truyền tải nhanh chóng, huy động lực lượng, phương tiện để cứu hộ, cứu nạn ngư dân và tàu thuyền gặp nạn, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Sự có mặt kịp thời của Cảnh sát biển đã trở thành niềm hy vọng lớn lao, tiếp thêm sức mạnh cho bà con vượt qua hiểm nguy. Ngoài ra, trong các đợt hoạt động công tác dân vận “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” tại các địa phương, Cảnh sát biển còn phối hợp tổ chức các hoạt động an xinh xã hội, qua đó đã trao tặng ngư dân những món quà thiết thực như cờ Tổ quốc (biểu tượng thiêng liêng của chủ quyền, nhắc nhở bà con luôn là những cột mốc sống trên biển), áo phao, túi thuốc y tế, nước ngọt, lương thực dự trữ, thiết bị thông tin liên lạc... Những món quà này tuy nhỏ nhưng thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước và quân đội đối với cuộc sống, sinh hoạt của bà con ngư dân.
Việc thực hiện Chương trình “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” đã nâng cao ý thức bảo vệ môi trường biển và phát triển kinh tế bền vững. Bên cạnh việc bảo vệ an ninh và hỗ trợ ngư dân, chương trình công tác dân vận “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” còn chú trọng đến việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường biển và thúc đẩy phát triển kinh tế biển bền vững. Ngư dân là những người gắn bó mật thiết với biển, nhưng cũng là những người trực tiếp tác động đến môi trường biển. Chương trình đã lồng ghép các nội dung tuyên truyền về tác hại của rác thải nhựa, việc đánh bắt tận diệt, sử dụng chất nổ, xung điện để khai thác hải sản. Bà con được khuyến khích áp dụng các phương pháp khai thác thân thiện với môi trường, góp phần bảo tồn nguồn lợi thủy sản cho thế hệ mai sau. Chương trình không chỉ dừng lại ở tuyên truyền mà còn hướng đến việc hỗ trợ bà con chuyển đổi sinh kế. Thông qua các buổi tư vấn, Cảnh sát biển và chính quyền địa phương đã giới thiệu các mô hình khai thác bền vững, quản lý nghề cá có trách nhiệm, giúp ngư dân tiếp cận các kiến thức khoa học kỹ thuật mới, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu, từ đó nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống. Hoạt động công tác dân vận “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” đã tạo ra sự gắn kết chặt chẽ giữa lực lượng vũ trang và Nhân dân. Sự tin tưởng, yêu quý mà ngư dân dành cho người chiến sĩ Cảnh sát biển không chỉ là tình cảm quân dân, mà còn là sự khẳng định niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước trong việc bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo. Bà con thêm tự hào về biển, đảo quê hương, có ý thức hơn trong việc bảo vệ chủ quyền và tố giác các hành vi vi phạm pháp luật trên biển.
Chương trình “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” không chỉ là một hoạt động dân vận đơn thuần, mà là một chiến lược tổng thể, mang lại những lợi ích thiết thực, cụ thể và lâu dài cho bà con ngư dân. Từ việc trang bị kiến thức pháp luật, đảm bảo an toàn trên biển, đến việc hỗ trợ sinh kế và củng cố tình đoàn kết quân dân, chương trình đã góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển kinh tế biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. Đây là minh chứng sống động cho lời khẳng định "Đồn biên phòng - Trạm Cảnh sát biển - Cảng cá", "Bộ đội - Dân quân - Ngư dân" là một khối thống nhất, cùng nhau vững bước trên con đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam giàu mạnh.
Bích Hòa